Tuyuğ Nazım Şekli Hakkında Bilgi

 

        * Türklerin kullandığı ve Divan edebiyatına kazandırdığı bir nazım türüdür.

        * Tek dörtlükten oluşur.

         * Halk edebiyatındaki maniye benzer.

        *   Kafiye düzeni: aaxa'dır

        *   Mahlas ve konu sınırlaması yoktur.

        *  Cinaslara yer verilir.

        *   En büyük şairi Kadı Burhanettin ve Nesimi'dir.

        *  Genellikle lirik tarzda olan ve aaaa şeklinde kafiyelenen tuyuğlara “Musarra Tuyuğ” denir.

        *   Manide olduğu gibi, cinaslı uyak kullanılır.

        *  Halk şiirinde 11′li kalıpla söylenen mani biçimindeki şiirlere de tuyuğ denir.

        * Aruzun yalnız “fâilâtün – fâilâtün – fâilün” kalıbıyla yazılır.

        *  Rubaide işlenen konular tuyuğda da işlenir.

        *   14. yüzyıl Azerî şairi Kadı Burhanettin bu türün kurucusu sayılır.

        *  Çağdaşı Azerî şairi Nesimi ve 15. yüzyıl Çağatay şairi Ali Şir Nevai bu türde çokça ürün vermişlerdir.

Dilberün işi itâb u nâz olur

Çeşmi câdû gamzesi gammâz olur

Ey gönül sabr it tahammül kıl ona

Yâra irişmek işi az az olur

Kadı Burhaneddin

 

Dalmışam şol bahre kim pâyânı yok

Batmışam şol gence kim hüsrânı yok

Bulmuşam şol bedri kim noksânı yok

Girmişem ol şehre kim vîrânı yok

(Seyyid Nesimî)

 

Bîvefâ dünyâdan usandı gönül

Yoh dedi dünyayı yoh sandı gönül

Düştü aşkın oduna yandı gönül

Vahdetin kand âbına bandı gönül

Nesimî